Quy hoạch phân khu A thuộc Khu đô thị thể thao Olympic là một trong những phân khu trọng điểm trong chiến lược phát triển đô thị phía Nam Hà Nội đến năm 2045 – 2065. Với tổng diện tích khoảng 3.280 ha, nằm trên địa bàn phường Thanh Liệt và các xã Đại Thanh, Ngọc Hồi, Tam Hưng, Thường Tín và Bình Minh, phân khu A được định hướng trở thành hạt nhân của quần thể đô thị thể thao – dịch vụ – thương mại quy mô lớn, gắn với mô hình TOD và tổ hợp ga Ngọc Hồi. Đây là khu vực được xác định đóng vai trò cửa ngõ phía Nam Thủ đô, kết nối thuận lợi với các tuyến giao thông huyết mạch như Vành đai 4, Quốc lộ 1A, đường sắt Bắc – Nam và hệ thống đường sắt đô thị tương lai.
1. Vị trí chiến lược và phạm vi quy hoạch
Phân khu A có vị trí đặc biệt thuận lợi khi nằm trọn trong hành lang phát triển đô thị phía Nam của Hà Nội. Phía Bắc của phân khu giáp tuyến Phan Trọng Tuệ; phía Nam giáp Vành đai 4; phía Đông kết nối dân cư hiện hữu và cụm công nghiệp Ngọc Hồi; phía Tây là phạm vi phân khu đô thị C4. Vị trí này cho phép quy hoạch đồng bộ giữa giao thông, đô thị và các trung tâm dịch vụ quy mô lớn, tạo tiền đề cho mô hình đô thị nén dựa trên giao thông (TOD) xung quanh ga Ngọc Hồi.
Đây cũng là vùng đất bằng phẳng, có hệ thống sông Nhuệ – sông Tô Lịch – ao hồ tự nhiên phong phú, rất phù hợp để xây dựng các trục cảnh quan, công viên mặt nước và khu dân cư sinh thái.
2. Hiện trạng khu vực và nhu cầu phát triển
Phân khu A hiện có hơn 3.280 ha đất, trong đó hơn 56% là đất nông nghiệp; diện tích đất ở làng xóm chiếm khoảng 14%; hệ thống giáo dục – y tế – văn hóa đã hình thành nhưng quy mô nhỏ; nhiều khu dân cư còn phát triển tự phát và thiếu đồng bộ hạ tầng.
Một số đặc điểm hiện trạng đáng chú ý:
Dân số hiện tại khoảng 68.400 người, chủ yếu sống trong các làng xóm truyền thống.
Hạ tầng xã hội còn hạn chế, thiếu các trung tâm thương mại, văn hóa, y tế hiện đại.
Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải chưa hoàn thiện, nhiều khu vực có nguy cơ úng ngập vào mùa mưa.
Lực lượng lao động dồi dào, đa phần làm dịch vụ, sản xuất nhỏ, logistics.
Điều này đặt ra yêu cầu bức thiết về quy hoạch phân khu mới để cải thiện chất lượng sống, đồng bộ hạ tầng và khai thác tối đa lợi thế vị trí.
3. Định hướng phát triển phân khu A
Theo Quy hoạch Thủ đô 2021–2030 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Hà Nội đến 2045, phân khu A được xác định có các tính chất phát triển:
a. Đô thị thể thao – trung tâm sự kiện
Phân khu A là hạt nhân của Khu liên hợp thể thao Olympic phía Nam Hà Nội, bao gồm sân vận động đẳng cấp quốc tế, các tổ hợp thi đấu, trung tâm huấn luyện, khu dịch vụ thể thao và làng vận động viên.
b. Đô thị nén TOD gắn với ga Ngọc Hồi
Ga Ngọc Hồi là điểm giao của đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đường sắt quốc gia, và các tuyến metro số 1, 1A, 6 và 7. Vì vậy, khu vực này được định hướng:
Phát triển siêu trung tâm thương mại – tài chính – dịch vụ theo mô hình TOD.
Hình thành các khu hỗn hợp cao tầng, mật độ cao trong bán kính tiếp cận 500–800m quanh ga.
Tạo điểm nhấn đô thị hiện đại, kết nối nội đô trong 10–15 phút bằng metro.
c. Không gian xanh – sinh thái – mặt nước
Sông Nhuệ, kênh mương, ao hồ sẽ được cải tạo thành hệ thống công viên ven sông, tạo trục cảnh quan xanh xuyên suốt toàn phân khu, đóng vai trò “lá phổi” điều hòa khí hậu.
d. Phát triển thương mại – logistics – dịch vụ đô thị
Phân khu A nằm gần nhiều cụm công nghiệp lớn, rất thuận lợi để bố trí:
Trung tâm trung chuyển hành khách liên tỉnh.
Trung tâm logistics quy mô vùng.
Chợ đầu mối nông sản tổng hợp.
Các khu dịch vụ thương mại – giải trí – nghỉ dưỡng.
Xem thêm: Bản đồ ranh giới vị trí Quy hoạch phân khu đô thị thể thao Olympic – Khu A
4. Tổ chức không gian đô thị
Không gian phân khu A được phân thành các vùng chức năng rõ ràng:
1. Khu trung tâm thể thao – sự kiện
Bao gồm sân vận động, trung tâm thi đấu, khu quảng trường, tổ hợp thương mại và khách sạn phục vụ sự kiện tầm quốc tế.
2. Khu TOD ga Ngọc Hồi
Phát triển đô thị nén với:
Nhà ở cao tầng hỗn hợp
Trung tâm thương mại
Văn phòng và tài chính
Bãi đỗ xe ngầm và nổi
Không gian công cộng quy mô lớn
3. Khu dân cư cải tạo – phát triển mới
Các làng xóm hiện hữu được giữ lại một phần, kết hợp cải tạo chỉnh trang, tạo vùng đệm không gian xanh để bảo tồn bản sắc Bắc Bộ.
4. Khu xanh – cảnh quan mặt nước
Trục sông Nhuệ trở thành công viên sinh thái trung tâm, kết nối các hồ điều hòa, đường dạo bộ và không gian sinh hoạt cộng đồng.
5. Hệ thống hạ tầng xã hội và tiện ích đô thị
Bao gồm:
Trường học các cấp
Bệnh viện – trung tâm y tế
Khu văn hóa – giải trí
Công viên thể thao
Nhà ở xã hội và tái định cư
5. Đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và giao thông
Một trong những trọng tâm của phân khu A là hình thành mạng lưới giao thông đa tầng và đa phương thức.
Hạ tầng giao thông chính
Đại lộ Vành đai 4
Trục Quốc lộ 1A
Ga đường sắt quốc gia và đường sắt tốc độ cao
Các tuyến metro số 1, 1A, 6, 7
Hệ thống thoát nước – môi trường
Xây dựng hồ điều hòa, trạm bơm tiêu.
Hoàn thiện hệ thống thoát nước mưa – nước thải tách riêng.
Bố trí nhà máy xử lý nước thải hiện đại.
Hạ tầng năng lượng – viễn thông
Trạm 220kV, 110kV và tuyến ngầm mới.
Hệ thống viễn thông và dữ liệu đô thị thông minh.
6. Vai trò động lực và tầm nhìn phát triển
Phân khu A được xác định là động lực phát triển mới phía Nam Hà Nội, mang ba giá trị lớn:
✅ Kinh tế – thương mại – dịch vụ:
Thu hút đầu tư, tạo trung tâm thương mại – logistics – dịch vụ quy mô vùng.
✅ Đô thị – hạ tầng – giao thông:
Giải tỏa áp lực nội đô, tạo cực tăng trưởng mới gắn với giao thông đường sắt và Vành đai 4.
✅ Thể thao – văn hóa – du lịch:
Hình thành tổ hợp thể thao quốc tế, tiềm năng đăng cai sự kiện lớn như ASIAD, Olympic.
Kết luận
Quy hoạch phân khu A của Khu đô thị thể thao Olympic không chỉ mang ý nghĩa về phát triển thể thao mà còn là bước đột phá về không gian đô thị, kinh tế và hạ tầng của Thủ đô. Khi hoàn thiện, khu vực này sẽ trở thành trung tâm mới của Hà Nội – hiện đại, thông minh, sinh thái và hội nhập quốc tế, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển Thủ đô đến 2045–2065.